با توجه به مطالبی که در خصوص آمار و حسابرسی نوشتم لازم بود منابع استفاده شده را ذکر کنم که عبارتند از :

1.    گوری.ک باتاچاریا و ریچارد ا.جانسون – مفاهیم و روشهای آماری ، جلد اول و دوم – مرکز نشر دانشگاهی .

2.    آمار و کاربرد آن در مدیریت  - دکتر عادل آذر و دکتر منصور مومنی – جلد اول و دوم –انتشارات سمت

3.    دکتر سیاوش مریدی و علیرضا نوروزی – فرهنگ اقتصادی – انتشارات نگاه.

4.    علی مدنی – مفاهیم و روشهای اساسی آمار با مقدمه ای بر نمونه گیری- انتشارات سازمان حسابرسی

5.    ریموند پی .نو – ترجمه دکتر علی پارسائیان و دکتر علی جهانخانی – انتشارات سمت

6.    والتری بی میگز- ا.ری ویتینگتون – کرت پینی – رابرت اف .میگز – ترجمه عباس ارباب سلیمانی –محمود نفری –اصول حسابرسی –انتشارات سازمان حسابرسی

7.    هادی رنجبران – امار و احتمال – نشر کتاب دانشگاهی

شواهد حسابرسی یکی از مهمترین مراحل مربوط به فرایند حسابرسی است  به طوری که گزارش حسابرسی بر مبنای آن صورت میگیرد ،انواع شواهد حسابرسی عبارتداز :

·       شواهد مربوطه به احتمال خطر ذاتی

·       شواهد مربوطه به احتمال خطر کنترلی

·       شواهد محدود کننده احتمال خطر عدم کشف.وچون تنها خطری است که کاملا به موثر بودن شواهد گردآوری شده توسط روشهای حسابرسی بستگی دارد بدان می پردازیم.

انواع عمده شواهدی که برای محدود کردن احتمال خطر عدم کشف گرد اوری می شود عبارتند از :

·       شواهد عینی

·       مدارک

·       دفاترو اسناد حسابداری

·       روشهای تحلیلی (مقایسه و نسبتها) با استفاده از روشهای رگرسیونی شاخص ها ، مقایسه های ارقام تجزیه و تحلیل روند اطلاعات.

برخی از مشکلات بالقوه که با روشهای تحلیلی مشخص می شود:

·       محاسبات

·       نظرات کارشناسان

·       شواهد شفاهی

·       تاییدیه های مدیریت

-                 برای کسب شواهد عینی در مواردی که نمی خواهیم همه جوامع را رسیدگی کنیم از روش نمونه گیری آماری استفاده میکنیم.

با پیدایش واحدهای بزرگ ،حسابرسان مجبور شده اند روز به روز ازروشهای نمونه گیری به عنوان ابزار عملی برای کسب شواهد کافی و قابل اطمینان به عنوان مبنای گزارش خود در نظر بگیرند.

فرایند انتخاب گروهی از اقلام (به نام نمونه ) از بین گروه بزرگتری از اقلام (به نام جامعه آماری ) و استفاده از ویژگی های نمونه برای استنتاج در مورد ویژگی های تمام اقلام جامعه را نمونه گیری آماری یا قضاوتی گویند .فرض اصلی آن است که نمونه ،معرف جامعه ،یعنی اساسا دارای ویژگی های جامعه است.

این نمونه گیری دارای احتمال خطری می باشدکه با افزایش اندازه نمونه کاهش می یابد .به دلیل وقت گیری و هزینه زا بودن از افزایش زیاد نمونه پرهیز می شود.و میان هزینه و اندازه نمونه و احتمال خطر توازن برقرار می کنند.

معانی آمار(statistics ) عبارت است :

- روش علمی برای جمع آوری ،تلخیص ،تجزیه و تحلیل و تفسیر و به طور کلی مطالعه و بررسی مشاهدات به کار برده شده می باشد.(آمار استنباطی)

- مترادف با مشاهدات عددی است.(آمار توصیفی) مانند گزارشهای بانک مرکزی)

نظریه ها و روشهای جدید آماری ، از حد ساختن جدولها اعداد و نمودارها بسیار فراتر رفته اند.آمار امروزه شامل مفاهیم و روشهایی است که در تمام پژوهشهایی که مستلزم جمع آوری داده ها به وسیله فرایند آزمایش ،مشاهده و استنباط و نتیجه گیری به وسیله تجزیه و تحلیل آن داده هاست ،اهمیت بسیار دارد.

مهمترین ویژگی علم آمار در اوایل قرن بیستم استنباط (inference) یا تخمین(Estimate) آماری است و موجب گسترش نظریه نمونه گیری شد. واین نظریه در حسابرسی اهمیت خاصی دارد.

سیر تحول آمار از نظر موضوعی :

1.    آمار توصیفی:هدف محاسبه پارامترهای جامعه است با استفاده از سرشماری.

2.    آمار استنباطی :با استفاده از مقادیر نمونه آماره ها (شبه پارامترهای جامعه) را محاسبه می کند سپس به کمک تخمین و آزمون فرضی آماری ،آماره ها به پارامترهای جامعه تعمیم داده می شود.

3.    آمار ناپارامتریک :در آمار ناپارامتریک فرض برخورداری مشاهدات از توزیع نرمال ملاک نیست. 

مراحل پژوهش علمی در آمار:

1.    مشخص کردن هدف

2.    جمع آوری داده ها

3.    تجزیه و تحلیل داده ها

4.    بیان یافته ها

عناصر اساسی در تحقیقات مدیریتی:

فرضیه های تحقیق :

فرضیه Hypothesis عبارتی آزمایشی است که رابطه دو یا چند متغیر را به صورت دقیق و روشن بیان می کند .که می تواند شامل :

1.            استنباطی یا توصیفی باشد

2.     تک متغیره یا چند متغیره باشد

3.    همبستگی در مقابل تجربی باشد

4.    فرضیه های پژوهشی با گروههای جور شده در مقابل گروههای مستقل باشد.

5.    پارامتریک در مقابل ناپارامتریک باشد: پارامتریک در خصوص متغیرهایی است که رتبه ای و اسمی است.و یا متغیرهایی که نسبتی و فاصله ای است و دارای توزیع نرمال است.

- متغیرها :

متغیرخصیصه

، متغیر مستقل و وابسته ،

 متغیر تعدیل کننده ،

 متغیر کنترل

-    مقیاس اندازه گیری متغیرها

اندازه گیری عبارت است از نسبت دادن اعداد به خصوصیات اشیاء، وقایع یا افراد بر طبق قواعد منطقی و قابل قبول .برای نسبت دادن اعداد به متغیرها چند قاعده وجود دارد چهار نوع مقیاس اندازه گیری مهم برای متغیرها وجود دارد

1)               مقیاس اسمی  Nominal scale :مثال تقسیم بندی سبکهای مدیریت

2)               مقیاس ترتیبی(رتبه ای) Rank scale :مثال استفاده از اصطلاحاتی چون بالا ،وسط ، پایین

3)               مقیاس فاصله ای Internal scale : مثال دارای صفر واقعی نیست چون درجه حرارت است

4)               مقیاس نسبتی Ratio scale : مثال دارای صفر واقعی است چون وزن دو شیء.

در این قسمت سعی شد چکیده ای در حوصله این مقاله از آمار ارایه گردد.

حسابرسی به معنی اثبات ادعاهای مدیریت است . مدیریت یک مجموعه وضعیت مالی و عملکرد آن را در قالب صورتهای مالی ارائه می دهد.

واژه مدیریت از زمانی به شکل خاص و مستقل خود را نمایان ساخت که سیستم های اقتصادی رو به تحول نمود.

در قرون گذشته سیستم اقتصادی مطرح فئودالیسم بود (ارباب و رعیت)که در رأس هرم اجتماعی شاه قرار داشت و در قائده آن دهقانان مقید به زمین و میان این دو خان ها و اربابان و سران قبایل جای داشتند.

این سیستم به دلایل گوناگونی توانایی پاسخ به نیاز های کلان جامعه بشری را نداشت و در ایران از اوایل قرن بیستم (انقلاب مشروطیت) زوال آن بروز نمود و سرانجام اصلاحات ارضی نقطه پایان آن بودو در جاهای دیگر دنیا نیز به نحوی ازمیان رفت که ازجمله در اروپای غربی بورژوازان نقش مهمی در نقطه

پایان آن داشتند.انجام کارهای اقتصادی کلان ،مباحث خاص حکومتی و سیاسی ،انقلاب های گوناگون موجب شکل گیری شرکتها ونظام های اقتصادی جدید شد .سیستم های اقتصادی نوین شروع به کار کردند.در این سیستم ها اندیشه جدایی مالکیت از مدیریت رخ داد.

وضرورت نظارت براین مدیران وتشکیلات نوظهور (از قبیل شرکتها در غالب دولتی و غیر دولتی ) نمایان گشت .جایی که یک عده لازم بودند نیازهای اطلاعاتی گروههای ذیحق ،ذینفع و ذیعلاقه را ارتقاء دهند.

لذا مدیریت وحسابرسی دو مقوله ای بودند که با رشد نظام های اقتصادی شکل گرفتند و جنبه حرفه ای پیدانمودند هرچند در تاریخ حسابرسی و مدیریت از قبل بوده ولی شکل آن ساده وتاثیر گذاری آن اندک بوده است ،اما امروزه یک مدیر حداقل می تواند در سرنوشت جمع کثیری ازانسان ها اثر بگذارد و همینطور حسابرسان .

حسابرسی به عنوان یک حرفه و یک تخصص عمر نسبتا کوتاهی دارد و به زحمت به بیش از یکصد سال می رسد .

در کنار رشد این مجموعه قوانین مربوط به آن نیز رشد و تحول نمود.به طوری که در آمریکا پرونده هایی در دادگاه ها ی آمریکایی شکل گرفت که یک عده به سبب زیانی که دیده بودند از حسابرسان شکایت کردندو این از نشانه های  ظهور نقش حرفه ای حسابرسی در جامعه بود.

اینکه حسابرسان چه قدر درخصوص این ادعا ها درست عمل کنند دارای مسئولیتهایی شدند.

این ادعاها به طور کل به چند قسمت تقسیم بندی می شود:

1.    اثبات وجود

2.    اثبات مالکیت

3.    اثبات ارزشیابی

4.    اثبات کامل بودن.

5.    ارائه و کفایت افشا.

که در صورتهای مالی ارائه شده است. حسابرسان با توجه به شواهدی که جمع آوری می کنند در خصوص  این ادعاها اظهار نظر می کنند.اظهار نظری که بایست جنبه های حرفه ای آن رعایت گردد.

هنر حسابرسی و مدیران ، امروزه در استفاده از روشهای آماری و تحلیل اطلاعات به دست آمده تجلی می کند.

حسابداری و حسابرسی از چمله رشته ها وحرفه هایی است که درخدمت نظم  بخشیدن و اطمینان بخشیدن به امور مالی یک مجموعه میباشد.

انسان نیاز به آرامش و اطمینان دارد و فطرتا دوست دارد که کارهایش به صرفه باشد و آسان صورت گیرد تا از بار مشکلات زندگی مادی اش کاسته شود .این دو رشته در پاسخ به این نیازهای درونی انسان شکل گرفته ودر حال پیشرفت است.

امروزه همه چیز را برمبنای آمار و ارقام نمی سنجند .به خصوص در بعد کلان ،امور آسان ویک بعدی در قالب اعدادو ارقام سنجیده می شوند ولی امور پیچیده وچند بعدی در فرمول های ساخت بشر نمی گنجد به خصوص که فرایندهای غیر قابل پیش بینی آینده را به آن اضافه کنی از طرف دیگر ارقام بعد کمی موضوع است و توانایی کافی برای بیان بعد کیفی ندارد و یک مجموعه اشتباه بزرگی مرتکب شده اگر در قضاوت هایش به آمار وارقام اکتفا کند .

همانطور که مشخص شدرشته هایی که با ادراک کمتری سروکار دارند و با اعداد وارقام بیشتر سر وکار دارند در خصوص تصمیم گیری دارای یک ضعف ذاتی هستند ونبایست صرفا به آنها نگاه کرد.(در خصوص ادراک وحرکت مطالبی را قبلا گفتم که در آرشیو وجود دارد نکته ای که قابل بیان است اینکه ادراکات ما هم دچار خطا می شود .چیزی که از نتایج چشم ادراک میکنیم همیشه درست نیست.)

بنابراین اگر بدون تحقیق  کافی در خصوص یک موضوع اکتفا به نظرات حسابداران وحسابرسان و آمارگران بکنید ممکن است دچار اشتباه شویددر اینجا مدیریت  می تواند تا حدودی گره گشای کار باشد.

اما وجود حسابداران وفوایدشان آنقدر هست که جامعه را ملزم کرده که ایشان در صحنه باشند .